Ανοίγεις την προσωπική σου σελίδα στα μέσα μαζικής δικτύωσης, ή κάποια ιστοσελίδα για να ενημερωθείς και υπάρχει πάντα κάποιος που θα βρεθεί να σχολιάσει κάτι αρνητικό. Ακόμη και σε θέματα τα οποία αναφέρουν θετικές ειδήσεις κάποιος θα πετάξει ένα πικρόχολο σχόλιο. Τα ερωτήματα πολλά! Γιατί τόση κακία; Άραγε είναι έτσι και στην προσωπική τους ζωή; Πόσα ψυχολογικά κουβαλάει ο καθένας για να καταλήγει να στάζει χολή πίσω από την οθόνη του υπολογιστή του είτε επώνυμα είτε ανώνυμα;
Μια λογική εξήγηση είναι πως είναι πιο εύκολο για κάποιον να εκφραστεί επιθετικά πίσω απο την οθόνη του υπολογιστή του, καθώς δεν υπάρχει τόσο μεγάλη απειλή για τις συνέπειες των πράξεων του. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να βρίσει, να καταραστεί, να απειλήσει και να βγάλει τον χειρότερο του εαυτό χωρίς καμία απολύτως κύρωση! Διάφορες ψυχολογικές θεωρίες υποστηρίζουν πως είναι ευκολότερο να ασκηθεί οποιαδήποτε μορφή βίας όταν υπάρχει απόσταση. Η οθόνη του υπολογιστή λοιπόν γίνεται το καλύτερο όπλο.
Ενα κλασσικό παράδειγμα για την ευκολία του να εμφανίσεις βίαιη συμπεριφορά σε κάποιον απο τον οποίο είσαι αποστασιοποιημένος είναι ενα πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας που εξέταζε την υπακοή. Με αφορμή τις φρικαλεότητες της ναζιστικής εποχής ο Στάνλει Μίλγκραμ ψυχολόγος του πανεπιστημίου του Γειλ, θέλοντας να ερευνήσει την υπακοή έκανε ένα πείραμα στο οποίο έβαζε κάποιους εθελοντές να χορηγούν ηλεκτροσόκ σε κάποιον άγνωστο που βρισκόταν στο διπλανό δωμάτιο. (Δεν χορηγούσαν ηλεκτροσοκ ήταν ψεύτικο στα πλαίσια του πειράματος, όμως ο εθελοντής που συμμετείχε δεν το γνώριζε).
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι άνθρωποι ήταν ικανοί να χορηγούν ηλεκτροσόκ σε κάποιον άγνωστο καθώς έπρεπε να υπακούσουν, παρόλο που γνώριζαν ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνο. Παίρνοντας αυτό το πείραμα σαν παράδειγμα φαίνεται πως είναι ευκολότερο να προκαλέσεις πόνο σε κάποιον τον οποίο δεν έχεις μπροστά σου.
Ένας άλλος παράγοντας που ενισχύει την λεκτική βία στο διαδίκτυο είναι η έλλειψη σωματικής επαφής. Οι άνθρωποι πέρα απο λεκτικά, επικοινωνούν υποσυνείδητα μέσω της γλώσσας του σώματος. Οι εγκέφαλοι μας είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε όταν επικοινωνούμε με κάποιον να λαμβάνουν υπόψιν και άλλα στοιχεία όπως οπτική επαφή, χειραψίες, τόνος φωνής και εκφράσεις προσώπου. Αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν στο διαδίκτυο, συνεπώς είναι πιο εύκολο για κάποιον να φερθεί κακοποιητικά καθώς δεν μπορεί να δει την αντίδραση αυτού που απευθύνεται!
Η επικοινωνία που δεν έχει προσωπική επαφή είναι πιο εύκολη για κάποιους γιατί λείπουν όλα αυτά τα στοιχεία που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Αν το σκεφτείς σίγουρα ξέρεις κάποιον που του είναι πιο εύκολο να επικοινωνεί με γραπτά μηνύματα όταν θέλει να αναφερθεί σε κάτι δυσάρεστο ή δύσκολο καθώς αυτού του είδους η επικοινωνία είναι πιο απρόσωπη.
Γιατί όμως ένας άνθρωπος να κρυφτεί πίσω από την οθόνη του υπολογιστή του και να συμπεριφέρεται επιθετικά ή προσβλητικά;
- Σύγκριση: Οι άνθρωποι συγκρίνονται συνέχεια μεταξύ τους. Κάποιες απο αυτές τις συγκρίσεις μπορεί να τους κάνει να νιώσουν καλύτερα για τον εαυτό τους ενώ κάποιες άλλες χειρότερα. Καθώς όταν νιώθουν ανώτεροι απο κάποιον νιώθουν καλά, ένας τρόπος για να καταφέρουν να νιώσουν ανώτεροι είναι να μειώσουν τα άτομα δίπλα μας. Εξευτελίζοντας κάποιον άλλον νιώθουν ανώτεροι απο αυτούς
- Προβολές: Ο Σίγκμουντ Φρόυντ πίστευε πως πολλά χαρακτηριστικά τα οποία ενοχλούν κάποιον για τον εαυτό του είναι πολύ πιθανό να θεωρεί ότι τα έχουν οι άλλοι. Για παράδειγμα αν νιώθεις οτι δεν είσαι ειλικρινής είναι πολύ πιθανό να νιώθεις οτι οι γύρω σου δεν είναι ειλικρινείς με αποτέλεσμα να νιώθεις οτι τελικά εσύ είσαι ειλικρινής.
- Αυτοπεποίθηση: Τα άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι πιθανό να εμφανίσουν επιθετικές συμπεριφορές απέναντι σε άτομα που νιώθουν ότι είναι καλύτερα τους. Μειώνοντας κάποιον ή επηρεάζοντας την διάθεση του νιώθουν καλύτερα για τον εαυτό τους.
Πώς να αντιμετωπίσεις την επιθετική συμπεριφορά στο ίντερνετ;
Μια πολύ καλή ιδέα είναι να μην δίνεις μεγάλη σημασία σε αυτά που διαβάζεις. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός συνεπώς είναι φυσιολογικό το διαδίκτυο να αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας.